Miejska Biblioteka Publiczna

W małym dworku

Autor: Witkiewicz, Stanisław Ignacy

Akcja dramatu rozgrywa się w Kozłowicach, fikcyjnym majątku, umieszczonym przez Witkacego w powiecie sandomierskim. Dyapanazy Nibek, ojciec dwóch nastoletnich córek, Zosi i Amelki, pochował swoją żonę. Do opieki nad córkami sprowadza młodą kuzynkę Anetę Wasiewiczównę, nauczycielkę muzyki. W dworku przebywa także inny kuzyn Nibków, niespełniony poeta, Jęzory Pasiukowski. Zosia i Amelka postanawiają

urządzić seans spirytystyczny. Pojawia się Widmo matki, Anastazji Nibek. Nikt z obecnych nie zdradza najmniejszego zakłopotania na widok zmarłej: ani dziewczynki, ani obecny podczas seansu Jęzory, ani kucharka Urszula. Nibek natomiast wyznaje, że sam zastrzelił swoją żonę, gdyż zdradzała go z Jęzorym. Zjawa z zaświatów prezentuje jednak inną wersję wydarzeń: jej kochankiem był oficjalista Ignacy Kozdroń, a śmierć nastąpiła z powodu zaawansowanego raka wątroby. Jęzory, którego sukcesy miłosne zostały podane w wątpliwość, jest oburzony, a Nibek, by wyjaśnić kontrowersję, nakazuje wezwać Kozdronia. Nowo przybyły jako jedyny reaguje na widok Widma przerażeniem i nie jest w stanie nic rozsądnego powiedzieć. Przy aktywnym udziale Widma zostaje wyniesiony do kancelarii.Akt drugi rozgrywa się następnego dnia rankiem przed domem Nibków. Jęzory po długiej przerwie, pod wpływem nagłego impulsu natchnienia tworzy wiersz. Niespodzianie pojawia się znane już wszystkim z dnia poprzedniego Widmo i przysiada się do śniadania. Pije kawę, prosi o wódkę. Oficjalista Kozdroń w świetle dnia znacznie lepiej znosi jego obecność. Duch Anastazji przedstawia wyjaśnienie wątpliwości dnia poprzedniego. Ponieważ zmarła przed śmiercią dla ulżenia sobie w chorobie zażywała znaczne dawki opium, mogła zostać wykorzystana przez Jęzorego, niczego później nie pamiętając. Tak samo Dyapanazy mógł zabić ją pogrążoną w narkotycznym śnie, tak że po śmierci była przekonana, że zgon nastąpił wskutek rozwoju choroby. Widmo nakazuje obu swoim kochankom zgodę, a Kozdroniowi i swemu mężowi pozostawia lekturę prowadzonego za życia dziennika, relacji z erotycznych marzeń i spełnień kobiety. Jęzory odczytuje swój nowy wiersz, który przedstawiając śmierć siostrzyczek, antycypuje wydarzenia trzeciego aktu. Dziewczynki są wierszem zachwycone, a Widmo zalewa się łzami. Gdy zostaje samo z Amelką i Zosią, nakazuje im udać się do spiżarni i wykraść stamtąd brązowy napój i wypić po połowie.Trzeci akt przenosi akcję z powrotem do wnętrza domu. Nibek z Kozdroniem czytają pamiętnik denatki, dołącza do nich Jęzory. Gdy zostaje sam, przybywa Widmo Anastazji. Dawna kochanka wyznaje poecie, że darzy go miłością, odrzucała go jednak, nie chcąc się doń przywiązywać w obliczu zbliżającej się śmierci. Teraz Widmo chce ułożyć przyszłość Jęzorego, widzi go w szczęśliwym związku z kuzynką Anetą. Swaty okazują się skuteczne, przybyła właśnie Aneta znika zaraz z Jęzorym w sąsiednim pokoju. Tymczasem siostrzyczki zgodnie z poleceniem matki wypijają wykradzioną ze spiżarki truciznę. Ich śmierć odkrywa Nibek. Widmo zarządza posługę przy zmarłych, zrozpaczony ojciec popełnia samobójstwo, natomiast pozostali przy życiu domownicy udają się na kolację. Nibek z żoną i córkami, wszyscy pod postacią widm, wspólnie odchodzą do lepszego świata.

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)